epiloog
Het is 8 januari 2019 als in tweede instantie Securcash Nederland B.V. alsnog failliet wordt verklaard. Een bedrijf dat zijn oorsprong vindt in de 19e eeuw is dan ter ziele.
wat eraan voorafging
Het is de eerste helft van de 70-er jaren als ik met mijn vader, kassier van de Boerenleenbank in Boven-Leeuwen, in de Fiat 850 van het gezin vanuit Boven-Leeuwen naar de Centrale Kas van de Boerenleenbank aan het Fellenoord in Eindhoven mee mag. Doel: overschot aan contant geld en buitenlandse valuta wegbrengen en halen. Toen nog de normaalste zaak van de wereld, anno 2019 je niet meer voor te stellen. Lang zou het overigens niet meer duren dat mijn vader zijn persoonlijke veiligheid op het spel moest zetten voor de zaak.
Globaal in diezelfde periode ontstaat het initiatief tussen Boerenleenbank en Van Gend en Loos (toen nog onderdeel van NS, oorsprong in de 19e eeuw) om een proef te doen met geld- en waardetransport. Op dat moment bestond dat nog niet als een logistieke dienstverlening, er waren enkel bedrijven die hun eigen geld transporteerden (PTT Post, enkele handelsbanken, DNB etc). De pilot werd gestart met aangepaste Commers, het toenmalige pakketbezorgmiddel van Van Gend en Loos. Na een geslaagde pilot groeide de dienstverlening, eerst als afdeling binnen vG&L, later werd een eigen vennootschap opgericht: Van Gend en Loos Special, veelal gevestigd op de bekende terreinen van de moeder. Als later de transporten intensiveren worden locaties opgezocht bij de toen nog in groter getale aanwezige agentschappen van de DNB. Geladen en gelost werd daar.
De dienstverlening groeit en Van Gend en Loos wordt door de NS verkocht aan Nedlloyd, een bedrijf dat veel meer op zeevaart gericht is. Geld- en waardetransport is een rare eend in de bijt. Brink’s Inc, een Amerikaanse organisatie die anno 2019 al meer dan 160 jaar actief is in beveiligd vervoer, heeft inmiddels een wereldwijd verspreid netwerk van vestigingen en geld- en waardetransportbedijven voor internationale door-to-door transporten van waardevolle zaken: edelmetalen, diamant en sierraden, en natuurlijk contant geld. Zij zoekt daarvoor samenwerking met luchtvrachtexpediteurs in Europa: Ziegler in Duitsland en België, Gerlach in Nederland. Brink’s Gerlach is gevestigd in het Fort aan de Liede. Brink’s en Nedlloyd vinden elkaar en gaan een samenwerking aan: de operaties worden aan elkaar gekoppeld en een VoF gevormd met de naam Brink’s -Nedlloyd. We schrijven dan midden jaren 80.
Eind jaren 90 trekt Nedlloyd zich terug uit de samenwerking en neemt Brink’s Inc bezit van het bedrijf in Nederland: Brink’s Nederland B.V. is geboren. In de omringende landen gebeurt (vaak wat later) hetzelfde.
Geld- en waardetransport is dan allang niet meer iets waar alleen de banken gebruik van maken. De verkopers hadden goed gezien dat tussen de banken vele andere winkels zaten en die konden op de route, die toch gereden moest worden, gemakkelijk (en goedkoop) mee worden genomen. Tegen marginale kosten zoals dat heet. Hiermee is een deel van de problemen ontstaan die later tot de ondergang zullen leiden. De business wordt daarmee gebouwd op een substantiële omvang aan “bancaire” business en een substantieel deel “retail”. Het prijsniveau van de tweede ligt een stuk beneden de eerste en daarmee is de situatie ontstaan dat de bancaire business de lasten van de dure infrastructuur (zwaarbeveiligde gebouwen en wagenpark) draagt.
Ondertussen waren enkele eigen transportactiviteiten van banken samengevoegd met kleinere bedrijven (Securicor en Securitas) in een bedrijf wat Geldnet ging heten. Eigenaren zijn de inbrengers. Dit bedrijf groeit met name door op een bepaald moment ING-Bank van Brink’s af te snoepen. De eerste grote reorganisatie bij Brink’s volgt, het is midden jaren 90. De bedrijven zijn dan ineens nagenoeg even groot.
De geldautomaat doet zijn intrede en als die meer en meer op “of-premise” locaties (niet in een bankgebouw) ontstaan, moet iemand die apparaten bijvullen. Een nieuwe dienstverlening ontstaat en groeit na de euro-omwisseling onstuimig. De banken hebben ingezet op het cash-loos maken van haar kantoren, en alle geldlogistiek verdwijnt naar de geld- en waardetransporteurs.
Midden jaren-90 ontstaat ook een andere dienstverlening: geldtellen, geldverwerken. Bedrijven als Albert Hein hadden hun eigen kasbedrijven, geldtelcentrales ondergebracht bij Brink’s inpandig. Daar werden de kasgelden van kassières geteld en gecontroleerd. Het totaal aan gesorteerd geld werd uit naam van AH bij de DNB afgestort. AH wilde ervan af, Brink’s nam het als dienstverlening over en een nieuwe onderneming ontstond: Brink’s Geldverwerking B.V. Een andere BV om een andere CAO te kunnen instellen en een andere BV omdat de dienstverlening over het algemeen vrijgesteld was van BTW.
Als om en nabij 2003 ABN-Amro bank besluit om de dienstverlening niet meer onderhands te gunnen maar via een aanbesteding te gunnen is het hek van de dam. Wat was er gebeurd: In Duitsland had een ondernemer als een wilde kleine lokale geldtransporteurs (en die waren er vele) opgekocht en samengesmeed tot een ware gigant: Heros Deutschland. Het motto daar: lage tarieven. Dat smaakte ABN-Amro naar meer. En niet alleen de logistiek moest worden aanbesteed, nee het gehele cashmanagement. Wincor Nixdorf dook erop en initieerde dat Heros in Nederland een onderneming zou starten: Heros Nederland B.V. Het bedrijf bouwde in 2004 een paar deuren verder als de nieuwe locatie voor Brink’s in Rotterdam Noord-West een pand. De coup van Wincor slaagt en kaapt een groot deel van de ABN-Bank business ten koste van Brink’s. Zij verdeelt de buit met G4S. Geldnet was inmiddels overgenomen door Group 4 Securicor, Securicor was al gedeeltelijk eigenaar van Geldnet. Nu waren de rollen omgedraaid: G4S was Brink’s voorbij. Eind 2004 maakte Brink’s nog wat spektakel door ABN-Amro voor de kortgedingrechter te slepen om de dienstverlening te redden. Iets wat ABN-Amro in het verkeerde keelgat schoot.
In Duitsland gaat begin 2006 Heros met donderend geraas ten onder als gevolg van zeer grootschalige fraude. Het voortbestaan van de Nederlandse dochter staat onder druk en vanwege de verplichtingen naar ABN-Amro ziet Wincor Nixdorf zich genoodzaakt de Nederlandse loot uit de failliete boedel te kopen en op die manier ontstaat Securcash B.V.
Onderwijl vindt er intensief overleg plaats tussen de DNB en de systeembanken. Het gevolg is dat de cash-centres (geldtelcentrales) van ABN-Amro en ING-Bank worden samengevoegd tot een bedrijf dat uiteindelijk GSN (Geldservice Nederland) gaat heten. ABN-Amro had zonder veel succes getracht haar cash-centra te verkopen in samenhang met de tender in 2004. GSN zal alle cash-gerelateerde zaken voor de banken voor haar rekening nemen. Rabobank doet in 2010 als het bedrijf ontstaat nog niet mee. Zij blijft met haar logistiek volledig bij Brink’s. Maar lang zou dat niet meer duren. In de jaren erna begint het te kantelen: Rabo sluit zich aan bij GSN en Brink’s verlies de kip met de gouden eieren: een groot volume aan geldverwerking. Alles wat aan marge weggegeven had moeten worden aan de bankklanten werd goedgemaakt door het goedbetaalde tellen en sorteren. In 2014 volgt een grote reorganisatie.
Brink’s Inc ziet het niet meer zitten met het bedrijf en trekt haar handen eind 2014 ervan af. Daarmee wordt direct het voortbestaan van het bedrijf bedreigt omdat de financiering stilvalt. Er wordt een modus gevonden om het bedrijf overeind te kunnen houden en er wordt gezocht naar een veilige haven. Brink’s Nederland en Geldverwerking waren ondertussen bijna al haar bancaire business kwijtgeraakt, een gegeven de eerdere uitleg over de kostenstructuur niet erg goed vooruitzicht. Het ontbreken van die business is voor buitenlandse bedrijven een reden om het bedrijf niet te willen. Uiteindelijk gaat Wincor Nixdorf overstag en neemt de 2 bedrijven op in haar geledingen. Een naamswijziging (Brink’s is een registered trademark) volgt: Securcash Nederland B.V. en Securcash Geldverwerking B.V. ontstaan. De oplettende lezer heeft nu iets gemerkt dat schuilt in de details: er zijn dus 3 BV’s die Securcash heten, een klein doch niet onbelangrijk detail.
Er wordt geherstructureerd, gereorganiseerd: 2 rondes met grote aantallen ontslagen. Het bedrijf dat ooit in het midden van het eerste decennium 1100 medewerkers telde kwijnt weg tot een kleine 300. En dan is het eind 2018 als de handdoek wordt gegooid. Voor de 2 voormalige Brink’s bedrijven wordt faillissement aangevraagd. In de kranten staat: de bevoorrading van geldautomaten blijft in stand. Die activiteiten zaten immers grotendeels bij Securcash B.V. (dat wat ooit begon bij Heros) en zullen mogelijk in de laatste jaren de bancaire contracten van Securcash Nederland B.V. zijn overgeheveld naar Securcash B.V. Securcash Nederland B.V. is dan een bedrijf geworden dat (formeel gezien) alleen nog retail-klanten heeft, een business die onvoldoende opbrengt om de dure infrastructuur te betalen.
at all points